NotitiesDe Draagbare Utopie
John Huige
De tekst bespreekt het concept van padafhankelijkheid, waarbij eerdere keuzes huidige mogelijkheden beïnvloeden en kunnen leiden tot een locked-in situatie, vooral in complexe systemen zoals de voedselketen. Luhmann's "black box" verwijst naar systemen waarvan de interne werking te complex is om te analyseren, wat de positie van individuele klanten onzichtbaar maakt. Dit fenomeen is zichtbaar in de werking van grootbanken en grote ondernemingen.
Padafhankelijkheid betekent dat de keuzes die gemaakt zijn in het verleden, de keuzes in het heden mede bepalen. Anders gezegd houdt padafhankelijkheid in dat in het verleden gemaakte keuzes keuzemogelijkhe den in het heden uitsluiten. Soms kunnen hele kleine keuzes in het verleden grote gevolgen hebben voor de toekomst (je wordt door een bepaalde keuzes in het verleden 'afhankelijk' van een bepaald 'pad')*xiv. Zo'n padafhankelijkheid kan leiden tot wat genoemd wordt een locked-in: de onmogelijkheid om vrije keuzes voor de toekomst te maken. Dat is wat gezegd kan worden van belangrijke maatschappelijke deelsystemen als de voedselketen of de transportsector. De enorm geïntegreerde voedselketen maakt de ontwikkeling van kleinschalige regionale alternatieven tot een grote en moeilijke opgave. (Page 30)
Luhman spreekt ook wel van een black box: ""Black box" means that the inside of a system cannot be recognized because it is too complex and therefore cannot be analyzed either. Only from the regularities of the external relations of the system can the conclusion be drawn that there must be some kind of ability and predictability of its outputs if certain inputs are given. The fact that the internal workings are orderly can be derived only from the external regularities of a system'.* Deze definitie is goed toe te passen op de grootbanken en hun interne werking, of op de megaondernemingen in hun netwerksystemen. Ze zijn niet alleen extern too complex to understand; ook intern speelt dat een dominante rol: het zijn op hol geslagen systemen. Dat maakt de positie van individuele klanten onzichtbaar want zij zijn too small to matter. (Page 31)